Hoe voorkom je een boete voor gebruik van foto’s?

Wanneer mag je een foto nou gebruiken en wanneer niet?

Momenteel loopt Janoux Cremer stage bij mij. Tijdens de stage krijgen stagiaires altijd de opdracht om samen met mij een aantal blogs te schrijven. Dit keer is dat een blog over copyright op foto’s. Een onderwerp waar veel misverstanden over bestaan.

Stel: je huurt een fotograaf in om foto’s voor jou te maken. Ben je dan eigenaar van die foto’s? Nee dus…. De fotograaf behoudt het auteursrecht (tenzij je dit afkoopt, maar dit is meestal een kostbare geschiedenis). Je mag de foto’s wel plaatsen, volgens de afspraken die je maakte met de fotograaf (licentie). Deze afspraken bestaan bijvoorbeeld uit waar de foto’s geplaatst mogen worden (website, krant, tijdschrift, social media, abri) of voor welke doeleinden het gebruikt mag worden (openbare reclame of alleen tijdens een diashow b.v.).

Er is een uitzondering wanneer je een foto wel mag gebruiken. Dat is namelijk wanneer de fotograaf meer dan 70 jaar geleden overleden is. Dan vervalt het auteursrecht en wordt de foto automatisch domein van het publiek. Voor meer informatie hierover, kijk je op www.charlotteslaw.nl.

Hoe kom je wel aan rechten vrije foto’s?

Voor bedrijven of particulieren die stockfoto’s willen gebruiken maar hier niet door in de problemen willen komen, zijn er foto’s met Creative Commons (CC) licenties. Dit is een publieke standaardlicentie waarbij je de foto’s mag gebruiken als je je aan de voorwaarden houdt.

Bij iedere foto die je op een stockfotosite vindt, staat een afkorting. Deze afkortingen staan voor de voorwaarden die bij de CC horen. Het gaat om de volgende afkortingen:

• BY (naamsvermelding): je moet de naam van de maker bij de foto vermelden
• NC (niet commercieel): niet voor commerciële doeleinden gebruiken
• ND (GeenAfgeleideWerken): de foto mag niet bewerkt worden
• SA (GelijkDelen): de foto mag bewerkt worden, mits dat onder dezelfde licentie gedaan wordt die geldt voor de originele foto.
• CC0 (Geen restricties): geen voorwaarden, alles mag, soms met een vrijwillige bijdrage

Voor incidenteel gebruik in nieuwsbrieven e.d. is dit een prima optie. Voor websites ligt dan anders, omdat je daar de bezoeker ervan moet overtuigen dat hij bij jou aan het juiste adres is. Dat je te vertrouwen bent. Door iets van jezelf en je bedrijf te laten zien. Mensen doen immers zaken met mensen.... Dat lukt dus niet met stockfoto's. Sterker nog, uit onderzoek blijkt dat stockfoto's veel wantrouwen wekken bij de bezoeker van je website. Ze zijn te kil, te nep, te standaard. En dus gaat de bezoeker van je website naar een ander en wordt hij daar klant....

Recente uitspraken over copyright op foto’s.

Allereerst deed de rijdende rechter uitspraak in een zaak waarbij een mevrouw 8 jaar lang een foto gebruikte die ze van het internet plukte. Daarmee was ze drie maal in overtreding.

• Ze gebruikte de foto zonder toestemming,
• Ze deed dat zonder naamsvermelding van de fotograaf en
• Ze sneed de foto bij (verminking)

De boete die het bureau dat de fotograaf vertegenwoordigt oplegde was 200 euro voor de misgelopen licentie, 200 euro voor publiceren zonder toestemming, 50 euro voor opslag zonder naamsvermelding, 50 euro voor verminking foto, 70 euro voor het vaststellen van de inbreuk en 250 euro kosten voor juridische bijstand, tel dat bij elkaar en je komt op 820 euro.

De rijdende rechter stelde de boete uiteindelijk vast op 500 euro.

Uitzending zien? https://rijdenderechter.kro-ncrv.nl/uitzendingen/wat-een-bevalling

Dit komt soort zaken helaas heel vaak voor. Met onderstaande foto heb ik het zelf aan de hand gehad. Gemaakt ik opdracht van een restaurant tijdens een party daar. En zonder toestemming gebruikt door een weddingplanner. Ik heb haar gevraagd de foto te verwijderen en een vergoeding te betalen. Gelukkig werd het geen rechtszaak 😉.

De tweede uitspraak

Kort geleden was er een heel andere uitspraak. De rechter oordeelde namelijk dat op een bepaalde foto geen auteursrecht rustte. Reden: de gemaakte foto moet een eigen, oorspronkelijk karakter en een persoonlijk stempel van de maker hebben om auteursrecht te mogen claimen. Door bijvoorbeeld standpunt, kleurstelling of lichtval. 

Ik ben heel benieuwd waar dit toe gaat leiden. Want heel veel foto’s op stocksites lijken op elkaar. Dat is nou juist het probleem! In de uitspraak van de rijdende rechter ging het om een stockfoto....

Dus twee redenen om eigen, persoonlijke foto’s op je website te gebruiken. Ten eerste omdat je daarmee een stukje van jezelf laat zien. En omdat je foto’s kunt (laten) maken die bij je ideale klant passen. Ten tweede omdat je zo niet het risico op een hoge boete loopt.

En als je dan weet dat je bij Webrendement echt niet altijd de fotograaf in hoeft te huren, maar dat je er ook kunt leren om zelf die marketinggerichte foto’s te maken, zelfs met de smartphone, wat let je dan om eigen foto’s te gebruiken?